Avrupa bu hafta inanılmaz bir diplomasi trafiğine sahne oluyor. Almanya Dışişleri Bakanı Rusya’da, Kanada Dışişleri Bakanı Ukrayna’da, Amerikan Dışişleri Bakanı Kiev’in yolunu tuttu. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky ile görüştü.
Bütün bu görüşmelerin odağında Rusya’nın Ukrayna sınırına yığdığı 100 bin asker var. Bu askerlerin bir bölümü Belarus’ta tatbikat yaparken, Rusya Ukrayna’yı işgal gibi bir planları olmadığını söylüyor. ABD Başkanı Biden ise Rusya’nın her an Ukrayna’ya girebileceğini iddia ediyor. Yarın Rusya ve ABD dışişleri bakanları Cenevre’de bir araya gelerek tekrar görüşecek. Bu görüşmenin diplomasi adına son umut olduğunu düşünenler de var.
Avrupa’da bütün bu gelişmeler olurken İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Rusya’ya dün başlayan iki günlük bir ziyaret gerçekleştiriyor. Görüşmede Reisi ile Putin karşılıklı görüş alışverişinde bulunurken İran lideri mevkidaşı ile ’40 yıldır Amerika’ya karşı direndiklerini’ söyledi.
PARLAMENTO JESTİ
Ukrayna krizine denk gelen bu görüşme Rusya’nın dünyaya ‘arkadaşları’ olduğunu göstermesi için bir fırsat olarak yorumlandı. İran lideri ziyaret kapsamında Rusya alt parlamentosunda da bir konuşma yapacak. Bu Rusya’yı ziyaret eden bazı liderlere yapılan bir jest olarak biliniyor.
İran Dışişleri Bakanı iki tarafın görüşmesi sonrası ekonomik ve askeri işbirliği için bir çerçeve çizildiğini söyledi. İki liderin temaslarında bir anlaşma imzalanmadı, Kremlin’in İran’a daha fazla silah satışı gerçekleştirmek istediği biliniyor.
PETROL SATAMAZKEN RUS SİLAHI ALIRLAR MI?
İran, Trump dönemi sonrasında ABD ile eskisi kadar sert ilişkiler içerisinde değil. Nükleer görüşmelerin yeniden ele alınması ile birlikte yaptırımların bir kısmının da kalkması gündemde. İran yıllardır petrolünü batıya satamıyor. Bu dönemde alınacak yeni Rus silahları dış politikada ellerini daha güçleştirebilir.
Putin, Reisi ile görüşmesinde Afganistan ve Suriye gibi meselelerde iki ülkenin nasıl fikir birliği içinde olduğunu anlattı. İki ülkenin görüş farklılıkları da yok değil. Örneğin İran’ın ‘büyük düşman’ olarak gördüğü İsrail ile Rusya ilişkilerini derinleştiriyor. Rusya ise uluslararası arenada İran’ın nükleer programının kontrol altına alınması için ABD ile birlikte çalışıyor.
Uluslararası Kriz Grubu’nun İran Direktörü Ali Vaez, “Rusya bombaya (nükleer) sahip bir İran istemiyor, İran’ın bombalanmasını da istemiyor” diyerek durumu özetliyor.
Moskova’daki Yüksek Ekonomi Okulu’nda Uluslararası İlişkiler uzmanı olarak çalışan Grigory Lukyanov, Rusya’nın şu an dünyadaki dostlarını artırmak için bu farklılıkları bir kenara bıraktığını anlatıyor. Geçen Ağustos ayında göreve elen İbrahim Reisi’nin seçildiğinde ilk dış politika mesajlarından biri Rusya ile ilişkileri yakınlaştırmak üzerineydi.
PUTİN: HİÇBİR ŞEY YÜZYÜZE GÖRÜŞMENİN YERİNİ TUTMUYOR
Reisi görüşmelerde Ukrayna meselesine de ismini vermeden değinerek, “NATO’nun herhangi bir koşulda Kafkasya ve Orta Asya’ya tehdit olması iki bağımsız ülkenin de çıkarlarına aykırıdır” değerlendirmesinde bulundu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in pandemi konusundaki hassasiyeti biliniyor. Buna rağmen Reisi ile uzun bir masa etrafında aralarında ciddi bir mesafe ile yüz yüze buluşmaları da ayrı bir not. Putin karşılıklı uzun bir masada oturdukları Reisi’ye dönerek, “Video konferanslar veya telefon görüşmeleri yüzyüze görüşmenin yerini tutamaz” dedi.
TEKNOLOJİ TRANSFERİ, SİLAH SATIŞI, ENERJİ YATIRIMI…
İran Dışişleri Bakanı Amir Abdollahian iki ülke arasında dinamik bir işbirliği döneminin başladığını anlatıyor. İranlı yetkililer iki ülke arasında teknoloji transferi, silah satışı ve Rusya’nın İran enerji sektörüne yatırımlarını stratejik alanlar olarak yorumluyor.
İran’a yatırım akıtan ülkelerden biri de Çin. İlki ülke arasında yapılan son anlaşmaya göre Çin’e 20 yıl süre ile indirimli petrol satması karşılığında Çin İran’a 400 milyar dolarlık yatırım yapacak. Tahran’daki İran İçin Avrasya Araştırmaları isimli düşünce kuruluşunun yardımcı direktörü Mahmut Shoori ekonomik işbirliğinden daha önemli olanın iki ülke arasındaki istihbarat olduğunu anlattı.
*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin büyük bir bölümü The New York Times’ta Anton Troianovski, Farnaz Fassihi ve Steven Erlanger imzası ile yayımlanan ‘Russia and Iran Put on a Show of Unity — Against the U.S.’ isimli makaleden alınmıştır.
Kaynak: Web Özel
